|
|
Herinrichting en (her)waardering van de waterlopen,
ontwikkeling van activiteiten op en langs het water… 0veral in Europa
herovert het water momenteel de stadscentra. Het water opnieuw in de stad
brengen staat op vele plaatsen bovenaan de agenda. Steden richten hun
blik terug naar het water en spelen de aanwezigheid van water steeds
meer als troef uit!
Steden ontstonden in het verleden vaak aan een rivier, vaak zelfs aan
een samenvloeiing van twee rivieren. Zo ontstond Gent aan de samenvloeiing
van de Schelde en de Leie. De daaropvolgende eeuwen kwamen ook de Lieve, het
Kanaal Gent-Brugge-Oostende, de Sassevaart, het Kanaal
Gent-Terneuzen en de Ringvaart tot stand. Een ingewikkeld kluwen van kanalen
en waterlopen maakt de stad goed bereikbaar via het water en verbindt
haar ook met de zee. Het water speelde op die manier een cruciale rol
in de ontwikkeling van de stad en Gent zou eeuwenlang de belangrijkste
stad van de Nederlanden blijven voor de productie van laken, vlas en katoen.
Maar gaandeweg bekoelde de liefde tussen de stad en zijn water. Door de regelmatige
overstromingen en de problematiek van watervervuiling
verdween het water geleidelijk uit het stadsbeeld. Omdat de Gentse binnenwateren
doorheen de jaren transformeerden in echte riolen, werden ze vanaf de
19de eeuw in snel tempo gedempt of overwelfd. Ook de Nederschelde was ditzelfde
lot beschoren. Het laatste stuk van de Nederschelde werd pas in de jaren
’60 van de vorige eeuw gedempt, waardoor ook de samenvloeiing van de Leie
en de Schelde verbroken werd. Door de aanleg van de Ringvaart in diezelfde
periode konden de schepen bovendien voortaan in een wijde boog rond de
stad varen. Als gevolg daarvan werd het water in de stad nog meer
verwaarloosd. In 1989 werd de biologische waterkwaliteit van de Gentse
binnenwateren dan ook als ‘slecht’ tot ‘uiterst slecht’ gelabeld.
De laatste jaren worden echter opnieuw talrijke initiatieven ondernomen
om de integratie van het water in de stad te bevorderen.
Zo bundelden het stadsbestuur van Gent en
Waterwegen en Zeekanaal
NV (W&Z) de krachten om de Gentse binnenwateren te doen
herleven. Sinds de lancering van het plan ‘Herwaardering van de Gentse
binnenwateren’ werd er al heel wat verwezenlijkt: kaaimuren werden
verlaagd, bruggen gerenoveerd, jaagpaden en fietsassen werden aangelegd.
In de versteende omgeving van de historische binnenstad van Gent worden
op deze manier mens en natuur terug dichter bij elkaar gebracht.
Naar aanleiding van een studiedag van Grenzeloze Schelde in 2009 verscheen in het
nummer 58
van de Milieuboot Nieuwsbrief een artikel over
Water in de stad Gent. In het nummer 59
werd ook al aandacht
geschonken aan het project Oude Dokken.
In dit artikel wordt stilgestaan bij een ander ambitieus project
rond de integratie van water in de stad Gent: het
heropenen van de Nederschelde. Het heropenen van de waterweg en het
herwaarderen van de publieke ruimte langs het water moet de
leefbaarheid in het zuidelijke deel van het historisch stadscentrum
aanzienlijk verhogen. Door het opnieuw openleggen van de gedempte
Nederschelde tussen het Bisdomplein en de Nieuwbrugkaai wordt bovendien
de historische samenvloeiing van de Leie en de Schelde in ere hersteld.
Dit project is een onderdeel van het Europees samenwerkingsproject
Water in Historic City Centres.
Al in 1999 werd gestart met de eerste werken in kader van het
project Nederschelde. Eén deelproject betrof de aanleg van drie nieuwe
bruggen, namelijk de Wijdenaardbrug (tussen het Bisdomplein en de Reep,
de Nieuwbrug (tussen de Keizer Karelstraat en de Sint-Jacobsnieuwstraat)
en Bavobrug (voor fiets- en voetgangers tussen de Veerkaai en de
Nieuwbrugkaai).
Een ander onderdeel van het project was de heraanleg van de oude
Portus
Ganda. De oude haven evolueerde na de
werken tot een moderne jachthaven voor maximaal 90 pleziervaartuigen.
Het is er leuk vertoeven en de plaats is nu een belangrijke
recreatieve en toeristische troef voor de stad. Bij goed weer is het
aan de verlaagde kaaien aan de Rodetorenkaai steevast gezellig druk.
Nadien volgden onder meer de renovatie van het zwembad Van Eyck,
het oudste overdekte zwembad in België, de aanleg van het nieuwe
Veermanplein achter het zwembad en de aanleg van de fietsonderdoorgang
onder de Sint-Jorisbrug.
Een cruciale volgende fase in het hele project is de bouw van een
nieuwe sluis ter hoogte van de Oude Beestenmarkt. Deze sluis is nodig
omdat het waterpeil in het stadscentrum meer dan een meter hoger is dan
het peil in Portus Ganda. Op 22 september 2010 startte W&Z met de bouw
van de Scaldissluis. Door de komst van deze sluis zullen vanaf medio
2012 pleziervaartuigen met beperkte doorvaarhoogte een rondvaart door
het historische stadscentrum kunnen maken. Dankzij de speciale
bootjesglijbaan zullen kajaks en kano’s langs de
sluis kunnen om de stad te verkennen. Tegelijkertijd wordt ook de Oude
Beestenmarkt, het plein aan de nieuwe Scaldissluis, aangepakt. Er komt
een multifunctioneel gebouwtje met o.a. publiek sanitair en het plein
zelf krijgt een verkeersluw karakter.
In het administratief centrum AC Portus, midden in het projectgebied,
loopt al enige tijd een tentoonstelling over de werken. Via tekst,
foto’s en simulatiebeelden wordt getoond hoe en wanneer het water
langs de Oude Beestenmarkt en de Reep zal vloeien. Elke eerste
maandagavond van de maand is het project Heropening Nederschelde
daarenboven in een 3D-omgeving te bekijken. Als bezoeker kan je
dan virtueel langs de oevers wandelen of met een bootje door de
Scaldissluis varen.
De tentoonstelling is elke werkdag toegankelijk van 8 tot 17 uur.
Adres: inkomhal van Administratief Centrum (AC) Portus,
Keizer Karelstraat 1, 9000 Gent.
Gent in 3D bezoeken kan elke eerste maandagavond van de maand
van 19 tot 21 uur.
De toegang is gratis, maar vooraf inschrijven bij Gentinfo
is verplicht, tel. 09 210 10 10, van maandag tot en met
zaterdag van 8 tot 19 uur.
|