|
 |
Vismonitoring met dubbele schietfuiken in de Zeeschelde
nabij Appels
(Bron: INBO - Isabel Lambeens, 2014). |
Vismonitoring
De verbeterende waterkwaliteit van de
Zeeschelde
heeft tot een toename van het aantal vissen en het aantal soorten geleid. Sinds 2002 monitort het INBO
op regelmatige basis op 6 locaties het visbestand in de Zeeschelde.
Voor die monitoring gebruikt het INBO schietfuiken. Een schietfuik (zie foto) bestaat uit
een kokervormig net met hoepels die de koker open houden. Een aantal trechters voorkomt dat
de gevangen vissen er weer uit zwemmen. Een verticaal geleidingsnet verbindt de twee schietfuiken
met elkaar en lokt de vissen in de fuiken. Er worden telkens twee dubbele schietfuiken op de
laagwaterlijn gezet. Ze blijven er twee dagen staan en worden om de 24 uur leeggemaakt.
Omdat de vispopulatie per jaar en per seizoen sterk varieert, wordt er in het voorjaar,
de zomer en het najaar gemonitord. De zes monitoringslocaties zijn bepaald, rekening
houdend met het zoutgehalte (saliniteit) op verschillende locaties in het Schelde-estuarium
(zie tabel).
Visindex
| Locatie |
Zoet/Zout water |
Chloride gehalte |
| Overbeke |
Zoet |
< 0,3 g Cl/l |
| Appels |
Zoet |
< 0,3 g Cl/l |
| Kastel |
Zoet |
< 0,3 g Cl/l |
| Steendorp |
Oligohalien |
0,3 - 3 g Cl/l |
| Antwerpen |
Oligohalien |
0,3 - 3 g Cl/l |
| Zandvliet |
Mesohalien |
3 - 10 g Cl/l |
|
Tabel: Locaties voor de monitoring van het
visbestand in de Zeeschelde door het INBO. |
Voor de evaluatie van het visbestand in de Zeeschelde heeft het INBO een visindex ontwikkeld.
De visindex geeft een score aan de ecologische kwaliteit van het visbestand ten opzichte
van een referentiesituatie. Visgemeenschappen zijn een indicator voor de ecologische
toestand van het estuarium. Ze worden beïnvloed door de waterkwaliteit, de saliniteit
en de toestand van hun habitat(s) in de zone. De referentiesituatie is een toestand
waarbij de ecologische kwaliteit optimaal is.
De aanleg van overstromingsgebieden en gecontroleerde gereduceerde getijdengebieden
zal de visgemeenschap in de Zeeschelde zeker ten goede komen. Door meer ruimte te
creëren voor het estuarium neemt de diversiteit van fauna en flora toe en verhoogt
de natuurlijkheid van het ecosysteem.
Extra info
Voor de evaluatie van het visbestand in de Zeeschelde werd een visindex
ontwikkeld. De visindex geeft een geïntegreerde score weer van de ecologische
kwaliteit van het visbestand ten opzichte van een referentiesituatie. In de Kaderrichtlijn
Water wordt vis vooropgesteld als een kwaliteitselement voor het beoordelen van de
ecologische status van overgangswater. Een verschuiving in de soortensamenstelling, de
hoeveelheid vissen per soort (de abundantie) en het aantal gevoelige soorten ten gevolge
van menselijke activiteiten wordt weergegeven in een ecologische kwaliteitsratio, die
het verschil aantoont tussen de actuele en de referentietoestand. De index is zone
specifiek. Vissoorten stellen bepaalde habitatvereisten en ecologische vereisten die
de zones afbakenen. De indexwaarde wordt omgerekend naar een score (EQR of Ecological
Quality ratio) die kan variëren tussen een waarde tussen 0 (slecht) en 1 (Maximaal
Ecologisch Potentieel).
Meer info i.v.m. trend visindex
>>
|
Resultaten van de monitoring
In 2014 had de zoetwaterzone van de Zeeschelde, zoals ook in 4 voorafgaande jaren,
een 'goed ecologisch potentieel'. Ondanks het feit dat de oligohaliene zone (licht
brak water) sinds 2008 'ontoereikend' scoort, is de EQR-waarde sindsdien wel verhoogd.
In de mesohaliene zone (brak water) werd in 2014 het laagste aantal (12) referentiesoorten
ooit gevangen, wat een grote invloed heeft op de visindexwaarde. Deze zone haalt net de
‘matige’ ecologische toestand.
Impact van de Zenne
"De zuivering van het Zennewater sinds 2007, of eerder het gezuiverde afvalwater
dat naar de Zenne vloeit, heeft duidelijk een positieve invloed op het visbestand in
de Zeeschelde", zegt Jan Breine van het INBO. "Al is er nog een lange weg te
gaan voor de rivier... Door de hoge bevolkingsgraad in Brussel (7.214 inw./km²) komt
er heel wat gezuiverd afvalwater (tot 50% van het debiet !) in de Zenne terecht",
vertelt Michel Verbanck van de Université Libre de Bruxelles. Dit heeft tot gevolg dat
het debiet van de Zenne niet hoog genoeg is in verhouding tot het gezuiverde afvalwater.
Het kleinste probleem bij een van de rioolwaterzuiveringsinstallaties - en dan vooral
in Brussel - heeft zo een zuurstoftekort tot gevolg. En de situatie is in normale
omstandigheden al kantje boordje! Gelukkig past de Zenne zich bij vervuiling snel
aan. "De Zenne is zo lang zo erg vervuild geweest, dat haar recuperatiecapaciteit
waarschijnlijk een stuk hoger ligt dan die van andere rivieren", weet Natasha Brion
van de Vrije Universiteit Brussel ons bemoedigend te vertellen.
Meer informatie over de waterkwaliteit van de Zenne kan u
hier vinden.
Bronnen:
- 20/04/2015 - De Redactie - Nu al 64 vissoorten in Zeescheldebekken
>>
- 10/11/2014 - Gazet Van Antwerpen - ‘Uitgestorven’ vis duikt na 100 jaar plots weer op in Schelde
>>
- 2014 - INBO - Trend visindex Zeeschelde
>>
- 2014 - INBO - Opvolging van het visbestand in de Zeeschelde. Viscampagnes 2014
>>
- 2013 - Coördinatie Zenne - 5 vragen om een beter zicht te krijgen op de kwaliteit van het Zennewater
>>
- 2009 - Jan Breine - Visgemeenschappen als ecologische indicator voor estuaria:
de Zeeschelde (België)
>>
Wij lazen het artikel in
Grenzeloze Schelde Nieuws 80
|
Terug