De Milieuboot Nieuwsbrief 93 | februari 2020

VAN SLIB TOT SCHONE, SLIMME BRANDSTOF

In zijn 318 zuiveringsinstallaties maakt Aquafin dagelijks komaf met het afvalwater van ruim 84% van de Vlamingen. Dat water vloeit na een mechanische en biologische zuivering terug naar onze waterlopen. Maar aan dat mooie rapport zit ook een keerzijde. Want hoe meer water gezuiverd wordt, hoe meer reststoffen overblijven in de vorm van slib. Binnen de circulaire gedachte wist Aquafin dit slib echter zodanig te bewerken dat het als nieuwe grondstof of als groene energiebron hergebruikt kan worden.




In het biologische zuiveringsproces worden micro-organismen aan het water toegevoegd die zich voeden met de afvaldeeltjes. Tijdens dit continu proces groeien de micro-organismen alsmaar verder aan en ontstaat er een sliboverschot. Een deel daarvan wordt op het einde van het zuiveringsproces gerecupereerd en opnieuw vooraan in het proces gebracht. De rest moet verwerkt worden.

Alle zuiveringsinstallaties produceren samen zowat 18 miljoen kubieke meter slib per jaar. Het restslib na zuivering wordt in elk station ingedikt. Ongeveer de helft wordt vandaag vergist en omgezet naar biogas. Dit vergiste slib wordt samen met de andere helft ontwaterd tot er uiteindelijk 330 duizend ton van overblijft. Terwijl het vroeger als afval behandeld werd, gaat vandaag een derde naar de 3 Aquafin drooginstallaties. Daar wordt het verder bewerkt en krijgt het een nieuwe bestemming. We gingen een kijkje nemen bij de drooginstallatie van Houthalen-Helchteren om te zien hoe dit precies in zijn werk gaat.

De energetische waarde van de gedroogde slibkorrels benadert die van bruinkool.

Verwerking en herbestemming

Het aangevoerde slib komt eerst terecht in grote wachtsilo’s waarna het overgepompt wordt naar een imposante wervelbeddroger. Het slib wordt gedroogd met restwarmte (stoom) van de naastgelegen verbrandingsoven. Dit is een continu droogproces dat enkel gebruik maakt van gerecupereerde warmte en waarbij geen extra aardgas moet gebruikt worden. Tijdens het hele droogproces wordt het slib in een wervelende beweging gehouden, waardoor zich automatisch kleine, droge korreltjes vormen als eindproduct.

Dina De Vadder, bekkenverantwoordelijke slibbeheer en -drogers bij Aquafin: “Het slib bevat ook aanzienlijke hoeveelheden fosfor. Jaarlijks wordt in Vlaanderen een 19.000 ton fosfor gebruikt waarvan ongeveer 4.000 ton in het afvalwater terechtkomt. 80% van dit fosfor zit gevangen in het slib. Fosfor is een belangrijke uitputbare grondstof. In de toekomst gaan we hiervan meer dan 90% kunnen recupereren en hergebruiken. De gedroogde slibkorrels worden momenteel aangewend als alternatieve brandstof voor de industrie. Het feit dat we hiervoor in Houthalen enkel gebruik maken van gerecupereerde warmte is een extra zegen voor het milieu.”

De energetische waarde van de slibkorrels als brandstof komt in de buurt van die van bruinkool. Aanvankelijk werd dan ook een deel van de gedroogde slibkorrels geleverd aan een elektriciteitscentrale, ter vervanging van steenkool als brandstof. Momenteel wordt de volledige jaarproductie van 32.000 ton afgenomen door CBR in Antoing en Lixhe en ingezet bij de productie van cement.

Nuttige toepassing in de cementindustrie

Wie nu al volop gebruik maakt van de gedroogde slibkorrels zijn de CBR Heidelberg cementfabrieken in Antoing en Lixhe. De korrels worden er verbrand in de cementdroogovens en daarbij gaat niets verloren. Zelfs de kleine fractie verbrandingsassen wordt onder het cement gemengd. Om de leveringsovereenkomst tussen Aquafin en CBR te formaliseren en in goede banen te leiden werd een tijdelijke handelsvereniging opgericht, de THV Indaver-CBR.

Jean-Benoît Collée, directeur CBR Heidelberg: “De tijdelijke handelsvereniging houdt meer in dan een klassieke zakelijke overeenkomst omdat de inzet veel belangrijker is. Vandaar ook de betrokkenheid van Indaver om mee de continuïteit van de afzet van het gedroogde slib te kunnen garanderen via de wervelbedovens in Doel en ook als back up voor de deelpartijen die niet helemaal voldoen aan de vastgelegde acceptatievoorwaarden voor CBR. Dankzij de alternatieve brandstoffen die we aanwenden hebben we immers samen een belangrijke, positieve impact op het milieu en het algemeen belang. Wegens de omvang van onze productie zijn we weliswaar verplicht om ook nog andere energiebronnen aan te houden. Momenteel dekken alternatieve brandstoffen ongeveer 70% van onze noden en 15% hiervan (32.000 ton) is afkomstig van Aquafin. De resterende 30% wordt opgewekt door de verbranding van steenkool. Wij zijn alvast bijzonder tevreden over de resultaten van de samenwerking. Initieel werd in 2011 een eerste leveringscontract afgesloten voor 10 jaar en we hebben dit nu reeds vroegtijdig verlengd tot 2026.”

Verdere valorisatie

In de toekomst wil Aquafin het slib nog verder valoriseren, enerzijds door meer drogers te bouwen op laagwaardige restwarmte. Een belangrijk voordeel is dat het gedroogde slib energiedrager wordt voor restwarmte. Anderzijds zal Aquafin het gedroogde slib met energierecuperatie verwerken in een installatie die enkel voor zuiveringsslib bestemd is. Dat zorgt er dan weer voor dat hoogwaardigere warmte en elektriciteit geproduceerd worden en dat fosfor met een maximaal rendement uit de assen kan gerecupereerd worden. Het bedrijf hoopt in de toekomst nog andere mineralen uit de assen opnieuw te kunnen gebruiken. Ook de omzetting van biogas naar biomethaan staat op de planning.



De figuur toont de slibketen zoals hij vandaag is. In de toekomst zal Aquafin nog meer inzetten op de recuperatie van warmte en grondstoffen uit het slib.
Het bedrijf plant ook de opstart van het proces om het biogas op te waarderen tot biomethaan.


Uit Aqua 2019/4, het magazine van Aquafin | Foto's: © Frederik Beyens | Infografiek: © Aquafin

Reacties op de nieuwsbrief en/of voorstellen voor artikels zijn welkom

Het project Educatieve Milieuboottochten wordt gesubsidieerd door het Departement Omgeving van de Vlaamse overheid.
De Milieuboot vzw - De Gheeststraat 16 - 9300 Aalst - tel. 053 72 94 20
| www.milieuboot.be | Uitschrijven | Privacy |