30 JAAR WATERZUIVERING IN VLAANDEREN

Aquafin blaast dit jaar 30 kaarsjes uit. Dat betekent drie decennia werken aan zuiver water. Honderden rioleringsprojecten werden uitgevoerd, tientallen rioolwaterzuiveringsinstallaties gebouwd.
Maar wat is de impact ervan op de Vlaamse waterkwaliteit?

Na de opstart van de waterzuivering in Liedekerke, verbeterde de waterkwaliteit van de Dender gestaag.

We baseren ons op het 'Jaarverslag Water 2018', eerder dit jaar door de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) uitgegeven. Het rapport bespreekt de waterkwaliteit van de Vlaamse waterlopen en de bronnen van verontreiniging en geeft een helder beeld van de huidige toestand.

De totale belasting van het oppervlaktewater wordt geëvalueerd op basis van vier parameters: het biochemische zuurstofverbruik, het chemische zuurstofverbruik, fosfor en stikstof. Voor alle parameters ziet de VMM een merkbare daling. Het rapport spreekt daarom van een duidelijke kwaliteitsverbetering.

Beleid werpt vruchten af

De investeringen in riolerings- en waterzuiveringsprojecten, zowel door het Vlaamse Gewest via Aquafin, als door de steden en gemeenten, werpen dus hun vruchten af. De stijging van het aantal aangesloten gezinnen op een waterzuivering leidde tot een duidelijke kwaliteitsverbetering van de oppervlaktewateren in Vlaanderen. Met de uitbouw van de infrastructuur groeit ook het belang van een goed beheer ervan.

Ondanks alle inspanningen en de sterk verbeterde waterkwaliteit, voldoet tot op vandaag echter nog geen enkele Vlaamse waterloop aan de goede kwaliteit die de Kaderrichtlijn Water beoogt. Al komen enkele beken aardig in de buurt. Voor de ‘goede toestand’ spelen naast de zuivering van huishoudelijk afvalwater nog andere factoren mee. Zo is er de aanwezigheid van nutriënten in het water door het gebruik van meststoffen in de landbouw. Stikstof en fosfaten stimuleren namelijk de groei van algen, waardoor het zuurstofgehalte in het water daalt. Verder moeten de waterlopen ook voldoende schuil- en paaiplaatsen bieden voor vissen. Op al deze domeinen blijft er dus nog werk aan de winkel.

ZUIVERINGSGEBIED LIEDEKERKE HERLEEFT

Het zuiveringsgebied Liedekerke is misschien wel hét schoolvoorbeeld van de impact van 30 jaar waterzuivering. Dat gebied lig in het Denderbekken en strekt zich uit van de Brusselse rand, over het Pajottenland tot Denderleeuw. Bij de oprichting van Aquafin in 1990 was de zuiveringsgraad er 0%! Voor 1999 was er geen enkele vorm van rioolwaterzuivering. Gemeentelijke riolen voerden het verzamelde afvalwater af naar de dichtstbij gelegen beek en dat was het.

Dirk De Mey en Peter Rubbrecht, operatoren van de zuiveringsinstallatie in Liedekerke, zien dagelijks het resultaat van de inspanningen die zij samen met hun team leveren.

Nauwelijks vissen in het water

Het spreekt vanzelf dat het ongezuiverd afvalwater in de waterlopen een vernietigende invloed had op het waterleven. De biologische waterkwaliteit van de drie belangrijkste beken van dit zuiveringsgebied, de Bellebeek, de Wildebeek en de Molenbeek-Vogelenzangbeek, was zeer slecht: enkel muggenlarven en slijkwormen konden er gedijen. Van vis was er geen sprake.

Ook de Dender ondervond de gevolgen van lozingen van ongezuiverd afvalwater. De waterkwaliteit stroomopwaarts was matig tot slecht maar degradeerde rond Aalst tot slecht en zelfs zeer slecht. Uiteraard had dit gevolgen voor het visbestand. In Aalst was slechts één vissoort te vinden: de vervuilingsresistente driedoornige stekelbaars.

Beken krioelen van leven

Sinds de opstart van de waterzuiveringsinstallatie in Liedekerke in 1999 verbeterde de waterkwaliteit gestaag. In 2002 was de waterkwaliteit van de Dender al matig en sinds 2011 is die goed. Ook de waterkwaliteit van de drie beken juist vóór hun monding in de Dender, verbeterde tot goed. Het krioelt er terug van het leven en de beken herbergen een diverse gemeenschap macro-invertebraten. De verbetering van de waterkwaliteit en de heropleving van de waterfauna rond Liedekerke is trouwens kenmerkend voor grote delen van Vlaanderen die het lang moesten stellen zonder zuiveringsinfrastructuur.

Ook de vissen hebben de weg terug gevonden naar de Dender. In Aalst is de stekelbaars niet langer alleen. In 2018 werden 13 vissoorten gespot. En met het bermpje en de bittervoorn zien we zelfs twee beschermde soorten weer opduiken. Ook hier zien we een parallel met wat elders in Vlaanderen gebeurt. De verdwenen visfauna herstelt zich gestaag. Toch moet ook de restvervuiling verder aangepakt worden, willen we voldoen aan de strenge normen van de Europese kaderrichtlijn Water.

Uit Aqua 2020/2, het magazine van Aquafin | Foto's: © Aquafin

Reacties op de nieuwsbrief en/of voorstellen voor artikels zijn welkom

Het project Educatieve Milieuboottochten wordt gesteund door het Departement Omgeving van de Vlaamse overheid.
De Milieuboot vzw - De Gheeststraat 16 - 9300 Aalst - tel. 053 72 94 20
| www.milieuboot.be | Uitschrijven | Privacy |