De Milieuboot Nieuwsbrief 98 | mei 2021

VAN AFVAL NAAR GRONDSTOF: DE OPWAARDERING VAN SLIB

Aquafin zet met zijn slibstrategie de komende jaren grote stappen richting circulaire economie. Over twintig jaar wil het bedrijf alle slib verwerken met maximale terugwinning van energie en grondstoffen. De bouw van een nieuwe mono-verwerker is daarvoor de motor.

Aquafin produceert jaarlijks 95.000 ton droge stof aan waterzuiveringsslib in zijn rioolwaterzuiveringsinstallaties. Ter illustratie: dat gewicht komt ongeveer overeen met dat van 20.000 volwassen olifanten. Dit slib blijft over na de waterzuivering en is een waardevolle vorm van biomassa*. Want Aquafin beschouwt huishoudelijk afvalwater al lang niet meer als afval, maar meer en meer als bron van grondstoffen zoals water, energie en nutriënten.

Eén van die nutriënten is fosfor, een essentiële bouwsteen voor het leven en bovendien een eindige grondstof. Fosfaat is dan weer een belangrijk onderdeel van ons DNA, onze celwanden en botten. Bovendien gebruiken onze cellen het ook voor energietransport. Doordat de voorraden ervan eindig zijn, is onderzoek naar deze grondstof essentieel. Er is namelijk wereldwijd zowel een fysieke als geopolitieke schaarste aan fosfaat, en dat betekent dat ook voedselvoorraden in gevaar kunnen komen. Daarom werd fosfor in 2017 op de lijst van de voor de EU kritische grondstoffen geplaatst. Ook Aquafin wil daar met haar slibstrategie een rol in spelen.

MONO-VERWERKING

Vandaag wordt een derde van het Aquafin-slib in drie installaties gedroogd en als co-verbranding gebruikt in de cementindustrie. Nog een derde wordt door Aquafin ontwaterd en autotherm verbrand in Brugge, dit valt onder mono-verbranding (zonder toevoeging van andere afvalstoffen, red.). Ten slotte wordt er ook nog een derde ontwaterd en extern verbrand in Beveren, samen met industrieel afval, wat co-verbranding heet. Met andere woorden: een derde van het Aquafin-slib wordt volledig door Aquafin verwerkt, en twee derde gaat voor eindverwerking naar een externe partij. Nochtans gaat alle koolstof en fosfor uit huishoudelijke afvalwaterzuivering in Vlaanderen door zijn systemen. Net dat maakt Aquafin uniek in dit landschap. Het bedrijf wil dan ook een groter deel van die slibverwerking kunnen sturen.

Vanaf 2026 zet Aquafin daarin grote stappen. Zo komt er een installatie die zuiveringsslib zal verwerken op de site van ArcelorMittal in de haven van Gent. De nieuwe installatie, die in 2026 operationeel moet zijn, zal de aangeleverde biomassa nog meer kunnen benutten. Doordat het om een mono-verwerker gaat, wordt het slib niet verdund met andere stoffen, wat een maximale recuperatie van energie en grondstoffen mogelijk maakt.

VOORBEELD IN EUROPA

Wie de externe bouwer en operator worden, is nog niet beslist, maar de locatie ligt wel al vast. Staalbedrijf ArcelorMittal geeft Aquafin een recht van opstal op zijn site in de haven van Gent en neemt honderd procent van de stoom af die de nieuwe slibverwerker zal produceren. Voor het staalbedrijf is het een bijkomende voeding voor hun interne stoomnetwerk, waardoor het gebruik van fossiele brandstoffen verder verminderd kan worden. De combinatie van een rechtstreekste afname van de volledige stoomproductie en de inzet op grondstoffenrecuperatie, maakt van deze installatie een voorbeeld in Europa.

"Om de ideale locatie te bepalen, waren de ecologische argumenten doorslaggevend," zegt Sam Geerts, manager Procestechnologie bij Aquafin. "We baseerden ons op een model waarin we per mogelijke locatie konden zien wat de CO2-impact van alle slibtransporten in Vlaanderen zou zijn. We willen dat de slibtransporteurs zo weinig mogelijk kilometers rijden door Vlaanderen om hun vracht op de eindbestemming te krijgen. Essentieel waren de valorisatiemogelijkheden van de geproduceerde energie op de mogelijke sites en in hun omgeving. De initiatieven rond carbon capture die op stapel staan in de Gentse haven, hebben het dossier van ArcelorMittal nog versterkt."

"ArcelorMittal Belgium heeft een passie voor energie-efficiëntie en circulariteit", stelt Manfred Van Vlierberghe, CEO ArcelorMittal Belgium. "We blijven continu investeren en nieuwe projecten lanceren om onze voortrekkersrol op het vlak van energie- en klimaattransitie te blijven vervullen. Door de hogedrukstoom uit het slibverwerkingsproces van Aquafin te gebruiken in ons staalproductieproces, maken we ons energieverbruik nog groener. Zo zetten we de concrete uitvoering van onze duurzaamheidsstrategie richting een steeds meer energie-efficiënte onderneming en zelfs richting klimaatneutraliteit in 2050 extra kracht bij."

De slibmonoverwerker zal twee derde van het Vlaamse slib afkomstig uit huishoudelijk afvalwater behandelen. Aquafin leidt dit project met een waarde van 75 miljoen euro met strakke teugels om zeker de verregaande ecologische doelstellingen te kunnen realiseren. Tegen 2040 wil Aquafin honderd procent van zijn slib verwerken via mono-verwerking.

WAT IS SLIB?

In een rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) wordt het afvalwater vermengd met miljarden microscopisch kleine organismen, micro-organismen. Dit is 'actief slib': door extra lucht in het water te brengen worden de micro-organismen actief en gebruiken ze de vervuiling in het afvalwater als voedingsbron. Ze eten als het ware het afval in het water op. Daardoor groeit de slibmassa continu aan. Een deel van het overtollige slib wordt opnieuw gebruikt in het biologisch zuiveringsproces, de rest wordt afgevoerd voor verwerking.



Vanaf 2026 zal het slib op deze manier verwerkt worden:



* Biomassa is organisch, natuurlijk materiaal dat gebruikt wordt als bron van energie.



Uit Aqua 2021/1, het magazine van Aquafin | Foto's: © Aquafin

Reacties op de nieuwsbrief en/of voorstellen voor artikels zijn welkom

Het project Educatieve Milieuboottochten wordt gesteund door het Departement Omgeving van de Vlaamse overheid.
De Milieuboot vzw - De Gheeststraat 16 - 9300 Aalst - tel. 053 72 94 20
| www.milieuboot.be | Uitschrijven | Privacy |