Het Kanaal Bossuit-Kortrijk verbindt de Schelde in Bossuit met de Leie in Kortrijk. Het is 15,3km lang en maakt deel uit van het Scheldebekken. Het kanaal wordt gevoed met Scheldewater dat in Bossuit opgepompt wordt. Het water stroomt dus van Bossuit naar Kortrijk. Het kanaal wordt sedert 1998 ook gebruikt voor de productie van drinkwater.

Het verhaal van het kanaal

Het kanaal is gegraven tussen 1857 en 1861 en had toen een breedte van 16m aan de waterlijn. Door de Schelde met de Leie te verbinden, konden kolen langs een veel kortere weg naar de Leiestreek gebracht worden en werd de Noord-Franse en Henegouwse nijverheid op een snelle manier met de Noordzee verbonden. Veel van de dorpjes langs het kanaal zijn als het ware in twee gesneden door het graven van het kanaal. De huizen staan dus dicht langs de oever.

Het water moet uit de Scheldevallei naar de Leievallei gebracht worden, over de waterscheidingslijn Schelde - Leie. De waterscheidingslijn tussen beide deelbekkens bereikt in Moen een hoogte van ongeveer 37m boven de respectievelijke rivierniveaus. Er zijn dus grote niveauverschillen op het traject. Om deze niveauverschillen te overbruggen werden oorspronkelijk 11 sluizen voorzien: 5 aan de kant van de Schelde en 6 naar de Leie toe.

Om het hoogteverschil tot een minimum te herleiden moest ook een tunnel (het ‘souterrain van de Keiberg') gegraven worden tussen Moen en het gehucht Knokke. Deze tunnel werd in tonvorm gemetst met ter plaatste gebakken stenen en had een lengte van 612m, een breedte van 5,70m en een diepgang van 2,50m. De maximale vrije hoogte boven het waterniveau bedroeg 4,50m.

Vanaf het begin van de jaren ‘70 van de vorige eeuw werd het kanaal gemoderniseerd en aangepast aan schepen van 1350 ton. Die aanpassingswerken bestonden uit de verbreding en verdieping van de waterweg en de vermindering van het aantal sluizen. Hierbij verdween ook de tunnel.

Nu heeft het kanaal een breedte van ongeveer 50m aan de waterlijn en zijn er 6 sluizen overgebleven: een grote sluis in Bossuit, Moen en Zwevegem en 3 kleine sluizen in Kortrijk. Het kanaal is bevaarbaar met schepen van 1350 ton tot vóór Kortrijk. Omwille van de drie oude, kleine, maar charmante sluizen in Kortrijk kunnen alleen schepen tot 350 ton het hele kanaal afvaren.



Waterkwaliteit

In het kanaal mag niet geloosd worden omdat het kanaalwater gebruikt wordt voor de productie van drinkwater. Beken monden niet uit in het kanaal, maar ze duiken eronderdoor om uit te monden in de Leie of de Schelde. Hierdoor krijgt het water de tijd om zichzelf te zuiveren. De waterkwaliteit van het Kanaal Bossuit-Kortrijk verbetert dus nadat het Scheldewater in Bossuit in het kanaal is gepompt. Heeft het sterk vervuilde Scheldewater bij overpomping in het kanaal (Bossuit) dus nog een slechte kwaliteit, dan is die in het meer stroomafwaartse Moen al beter (matig verontreinigd). De verbetering van de waterkwaliteit is zelfs te zien en te ruiken. Het stijgende zuurstofgehalte maakt dat er veel vis in het kanaal zit. Daardoor zien we ook het aantal watervogels, zoals futen en reigers, sterk toenemen naarmate we verder richting Kortrijk varen. Ook aan de vele hengelaars kunnen we zien dat de waterkwaliteit hier beter is.

Drinkwaterproductie in Stasegem

Het drinkwaterproductiecentrum ‘De Gavers' pompt water uit het Kanaal Bossuit-Kortrijk, waarna op een biologische manier fosfaten en ammonium worden verwijderd. Dit gedeeltelijk gezuiverde water heeft de kwaliteit van zwemwater en gaat naar de recreatievijver van De Gavers. Na een rusttijd van vier maanden gaat het terug naar het centrum voor verdere behandeling om uiteindelijk drinkwaterkwaliteit te bekomen. Bij die behandeling worden verschillende filters gebruikt. De filtratie over zand haalt de zwevende deeltjes eruit. Een filtratie over actieve kool (dat een sterk absorberende eigenschap heeft) zorgt ervoor dat allerlei organische stoffen, zoals bestrijdingsmiddelen, uit het water verdwijnen. Het water mag zeker geen ziektekiemen (bacteriën) bevatten en wordt daarom gedesinfecteerd met chloor. Per dag wordt hier ongeveer 25.000m³ drinkwater geproduceerd.

Een toeristisch en recreatief kanaal met plaats voor natuur

De heuvel, die de waterscheidingslijn vormt tussen het Leie- en het Scheldebekken, werd bij de verbreding van het Kanaal Bossuit-Kortrijk doorgesneden. Zo ontstonden brede taluds die nu een bijzonder zeldzame flora herbergen. De wegbermen langs het jaagpad vol wilde margrieten zijn een lust voor het oog. Op de linkeroever grazen Shetlandpony's. Aan beide zijden van het kanaal wordt ook een stuk van de vroegere spoorlijn Kortrijk-Avelgem (Moen) als natuurgebied beheerd. Het Orveytbos (Moen) is oorspronkelijk een stapeling van klei, uitgegraven bij de aanleg van het kanaal. Op de ondoordringbare klei zijn poelen ontstaan die rijk zijn aan amfibieën en waar watervogels hun voedsel zoeken.

Meer info over de natuur: www.zwvlkoepel.be/NPZwevegem/NPZNatuur.htm

Op een klein deel van het kanaal is harde recreatie, zoals jetski en motorboten, toegelaten. Roei- en kanoverenigingen hebben ook een plaats gevonden aan het kanaal. In Zwevegem en Harelbeke is er een intense activiteit op het water en vinden ook wedstrijden plaats.
Dat het kanaal een druk bevist water is bewijzen de vele hengelaars. Algemeen voorkomende vissoorten zijn zeelt, snoek, blankvoorn, baars, brasem, snoekbaars, paling, karper en kroeskarper.

Krijg je geen zin om het Kanaal Bossuit-Kortrijk beter te leren kennen?

De Milieuboot doet in elk geval haar duit in het zakje. Nog tot 12 juni zijn er educatieve milieuboottochten tussen Bossuit en Zwevegem.
Op schooldagen varen schoolgroepen mee. Voor de snelle beslissers zijn er trouwens nog wat plaatsen.
Tijdens het weekend zijn verenigingen, families, vriendengroepen, … welkom !!!

Tel. 053 72 94 20 of www.milieuboot.be