Driemaandelijkse uitgave van De Milieuboot vzw / nummer 68 / september 2012
Inhoud
De Oude Dokken in Gent: vroeger, nu en in de toekomst
Wonen, leven, werken en ontspannen langs de oevers van stadskanalen of havens is een trend die de laatste jaren wereldwijd in opmars is. Zo worden gedempte stadskanalen op vele plaatsen weer opengegooid, en ook oude, vervallen havenlocaties worden opgewaardeerd tot leefbare en bruisende stadswijken. Bekende voorbeelden zijn New York en Londen, maar ook in Vlaanderen lopen momenteel enkele interessante ontwikkelingsprojecten rond oude havens. De Oude Dokken in Gent namen hierbij het voortouw en krijgt zienderogen meer vorm. Een kleine toelichting.

Geschiedenis in een notendop

Gent, aan de samenvloeiing van Leie en Schelde, kende in de 19de eeuw een enorme industriële groei. De explosie aan scheepvaartverkeer naar en van de zee via het Kanaal Gent-Terneuzen werd beantwoord met de aanleg van een haven met bijbehorende infrastructuur. In 1829 werd het Handelsdok ingehuldigd en de infrastructuur groeide mee met de economie: het Stapelhuis, loodsen, grote kranen,... In 1881 werd het aanpalende Houtdok aangelegd, en beide dokken lagen relatief dicht bij de binnenstad.

Begin 20ste eeuw werd het Grootdok gegraven, de start van het hedendaagse havengebied en de aanzet van de havenuitbreiding naar het noorden. Halfweg de 20ste eeuw werd het kanaal verbreed, en door de daaropvolgende economische boost begon de haven van Gent uit zijn voegen te barsten. De havenactiviteiten verplaatsten zich meer naar de nieuwe haven in het noorden en het Havenbedrijf besliste om zich volledig uit de Oude Dokken terug te trekken.

Nieuwe leven in de Oude Dokken

Na het wegtrekken van de industriële activiteit lagen de Oude Dokken er maar desolaat en verwaarloosd bij; niet echt een uitnodigende omgeving voor nieuwe bewoners in het anders zo bruisende Gent of een trekpleister voor toeristen.

Maar sinds 2003 werkt het Stadsbestuur Gent samen met het Autonoom Gemeentebedrijf Stadsontwikkeling Gent (AG SOB) aan een stadsplan om daar verandering in te brengen: 'Oude Dokken' wordt een moderne en gezellige woonwijk met ongeveer 1500 nieuwe woningen, groene parken, open ontmoetingsruimtes, publieke voorzieningen, sportfaciliteiten en cultureel leven.

'Nieuw Leven in de Oude Dokken' is de ambitieuze naam dat het project voor de ombouw van de dokken tot een nieuw stadsdeel aan het water kreeg. Een belangrijk punt in het project is de bouw van drie voetgangers- en fietsersbruggen, zodat het water geen scheiding vormt tussen de dokken en het historische stadscentrum, maar het water eerder een bindmiddel wordt en de bruggen zorgen voor gemakkelijke toegankelijkheid en het verkleinen van de mentale afstand.

Na de vele administratie, plannen en rapporten zijn het laatste jaar verscheidene woorden in daden omgezet. Enkele voorbeelden:
  • De Bataviabrug: de bewegende voetgangers- en fietsersbrug, de grootste van de drie in het project, is een feit. Ze loopt over het Handelsdok en verbindt het Stapelplein met de Koopvaardijlaan. Op 30 juni 2012 werd ze officieel geopend. Tegelijkertijd werd de baan aan Dok Noord fietsvriendelijker gemaakt.
  • DOK: In afwachting van de nieuwe woonzone aan Dok Oost is de imposante site aan de betoncentrale in 2012 thuisplaats voor DOK. DOK is een tijdelijke cultuurhemel, een bruisende en gezellige ontmoetingsplek, de eerste, tijdelijke culturele stap voor de Oude Dokken.
  • Kaaimuren Handelsdok Oost: aan de oostkant van het Handelsdok is een nieuwe kaaimuur geplaatst, drie meter voor de oude muur. Tussen beide muren worden een verlaagd wandelpad en aanmeerconstructies voor woonboten aangelegd. Begin 2013 is dit afgewerkt.
  • Oude grindbakken: sinds 21 september zijn de grindbakken nabij de blauwe kraan in Dok Noord omgedoopt tot een originele ontmoetingsplaats: polyvalente buitenkamers voor activiteiten en evenementen, en daarvoor zelfs uitgerust met de nodige nutsvoorzieningen. Via openingen in de tussenwanden loopt een wandelparcours door deze buitenkamers, die gratis ter beschikking staan van de buurt. De blauwe kraan zelf is al aangepast met grote glasconstructies tot infopunt en tentoonstellingsruimte.
  • Oude fabrieksgebouw in Dok Noord: dit gebouw bleef sowieso behouden, maar in afwachting van de werken wou AG SOB dit oude fabriekspand al nieuw leven inblazen. Tijdens een tijdelijke invulling van vijf jaar mag het Gentse collectief Smoke & Dust de loods omtoveren tot een bruisende ontmoetingsplek voor jonge muzikanten, grafisch ontwerpers, fotografen, ...
Op naar een bruisende toekomst

Het is duidelijk dat de Oude Dokken momenteel herleven dankzij de activiteiten van DOK, en dat ook de eerste stappen zijn gezet naar een nieuw stadsdeel bij het water. Er is nog een lange weg te gaan om de Oude Dokken een volwaardige stadswijk te noemen, maar in 2014 staat de bouw van woningen op Handelsdok Oost met bijbehorend park, school, sporthal en horeca al op het programma.
Binnen tien jaar moeten de Oude Dokken bruisen!
 
Inhoud

De Milieuboot vzw
De Gheeststraat 16 -
9300 Aalst - tel. 053 72 94 20 - fax 053 80 87 43
E-mail - www.milieuboot.be
Reacties op de nieuwsbrief en/of voorstellen voor artikels zijn welkom via e-mail.

De werking van De Milieuboot wordt gesteund door het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse overheid. Redactie: Dolores Baita, Christine Braet,
Annelies De Graeve, Mieke De Leeuw,
Kathleen Van Damme, Martine Van de Vijver
Riet Van Mieghem, Arnout Willockx

Vormgeving: Els Vanhaeght & Angelique Corthals

ICT consultancy: Gunter Van Dyck, Kenneth Demaret